29 pazdziernika to rocznica Hołdu Ruskiego triumfu Polski nad Rosją

Kategorie: 

Źródło: Public domain

29 pazdziernika 1611roku  miał miejsce jeden z największych triumfów Polski nad Rosją, ukoronowanie zwycięskiej kampanii Stanisława Żółkiewskiego w Rosji. Hołd Szujskich.

Pojmani po zdobyciu Kremla przez wojska polskie car Wasyl IV Szujski i jego dwaj bracia Dymitr i Iwan, złożyli homagium królowi Polski Zygmuntowi III Wazie i królewiczowi Władysławowi (ówczesnemu carowi Rosji). Uroczysty akt odbył się w sali senatu Zamku Krolewskiego w Warszawie.

Wracający ze zwycięskiej wyprawy hetman Stanisław Żółkiewski dokonał triumfalnego wjazdu do Warszawy wiodąc za sobą znamienitych jeńców.  cara rosyjskiego Wasyla IV Szujskiego, jego braci: Dymitra Szujskiego z żoną – wielką księżną Jekatierinę Grigoriewną, Iwana Pugowkę Szujskiego, Michaiła Szeina, patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Filareta.

Żółkiewski przedstawił ich Senatowi, podnosząc w swej przemowie zmienność szczęścia. Przed Zygmuntem III na tronie car Wasyl IV dotknął ziemi prawą ręką i ją ucałował składając przysięgę wierności. Wódz wojsk moskiewskich Dymitr Szujski bił czołem o ziemię a Iwan Szujski uczynił to trzykrotnie.

Car i jego synowie nigdy nie powrócili żywi do Rosji,  zmarli w niewoli polskiej. Pochowani zostali w Kaplicy Moskiewskiej, będącej mauzoleum carów Szujskich. Kaplica, która została wzniesiona około 1620 roku. Niestety kaplica nie przetrwała do naszych czasów.  Według większości opracowań rozebrana wraz z kościołem po 1818 roku, jeśli zaś uznać słuszność hipotez utożsamiających kaplicę ze skarbczykiem przy pałacu Słuszków, rozebrana została dopiero w 1954 roku.

Kaplica od samego początku była solą w oku carów Rosji. Przypominała upokarzający okres historii, drażniąc majestat carski. Stała się pretekstem szeregu żądań wysuwanych przez kolejnych przedstawicieli dynastii Romanowów do władców Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w.

W czasach cara Michała I Romanowa strona moskiewska podjęła negocjacje w celu odzyskania zwłok cara Wasyla IV Szujskiego i jego rodziny. Po Pokoju w Polanowie ciała cara, brata i księżnej Jekateriny wydano Rosji w 1635. W 1647 od cara Aleksego I Romanowa  wpłynęła prośba strony moskiewskiej, aby zburzyć Kaplicę Moskiewską,  wówczas jedyną prawosławną kaplicę grobową w Warszawie, lecz król Władysław IV odmówił, przekazując, że może zwrócić tablicę nagrobną. Kolejne żądania dotyczyły opisów polskiego tryumfu.

Oto tekst z tablicy,  tak bardzo irytujący moskali

"Jezusowi Chrystusowi Synowi Bożemu, Królowi Królów, Bogu zastępów, Chwała. Zygmunt Trzeci Król Polski i Szwecji zwyciężywszy wojska moskiewskie pod Kłuszynem, przyjął kapitulację stołecznej Moskwy, przywracając Smoleńsk Rzeczypospolitej. Wasyl Szujski, Wielki Książę Moskiewski, I jego brat Dymitr, dowódca, ujęci prawem wojennym i przyjęci. Mieszkając pod strażą w Zamku Gostynińskim, tamże dokonali żywota, pomny na los ludzki, składa tu ich szczątki. I choć ci wrogowie bezprawnie władali i bezprawnie berła dzierżyli, nie zostali pozbawieni pogrzebu. Na tym wzniesionym pomniku dla powszechnej pamięci potomnych rozkazuje umieścić swoje imię. Roku [Pańskiego] od narodzenia z Dziewicy 1620. Królowania Naszego w Polsce 33. w Szwecji 26"

Ktokolwiek opisywał hołd cara Szujskiego w sejmie Rzeczypospolitej mógł się spodziewać, że poseł moskiewski zażąda spalenia dzieła i głowy piszącego, jako zadośćuczynienie zniewagi carskiego majestatu. W 1678 za panowania króla Jana III Sobieskiego  wpłynęła prośba cara Fiodora Romanowa o wydanie dwóch obrazów Tomasza Dolabelli z Zamku Królewskiego. 

Przedstawiających hołd cara Wasyla Szujskiego z braćmi Dymitrem i Iwanem zwanym  Pugowką (pol guzik) przed królem Zygmuntem III Wazą, jako znieważających majestat carski. Prośbom tym uległ król August II Mocny i obrazy (które uważa się dziś za zaginione) przekazał carowi Piotrowi I.

W okresie między latami około 1764-1768, z polecenia posła rosyjskiego Nikołaja Repnina wydobyto i zniszczono zachowaną tablicę lub tablice z czasów króla Zygmunta III Wazy. W latach 1892-1895, w czasach zaboru rosyjskiego z inicjatywy Aleksandra Apuchtina przebudowano Pałac Staszica w stylu bizantyjsko-ruskim według projektu rosyjskiego architekta Władymira Pokrowskiego, oraz utworzono w budynku pałacu cerkiew św. Tatiany Rzymianki celem zniszczenia architektury Corazziego oraz aby

„...na zawsze pogrzebać w pamięci Polaków wspomnienia o poprzednim polskim gmachu, myslą i wysiłkiem Staszica wzniesionym...” 

Pretekstem było rzekome istnienie w tym miejscu Kaplicy Moskiewskiej z grobowcem cara Wasyla Szujskiego.  Rosjanie do dziś przeżywają upokarzające czasy tak zwanej "wielkiej smuty" czego wyrazem jest Święto Jedności Narodowej,  obchodzone 4 listopada  w rocznicę zdobycia w 1612 roku opanowanego przez Polaków moskiewskiego Kremla.

Ocena: 

5
Średnio: 5 (1 vote)

Skomentuj