Antikythera mechanizm, starożytny "analogowy komputer"

W 1900 roku  nurkowie  poławiający  gąbki niedaleko greckiej wyspy Antikythera, natrafili na wrak starożytnego statku handlowego. Początkowo przerażeni nurkowie wypłynęli na powierzchnie twierdząc, że dno usłane jest nagimi ciałami ludzkimi. Okazało się, że statek przewoził ładunek wspaniałych greckich rzezb, które wydobyto na powierzchnie. Wśród wydobytych przedmiotów znajdowała się gruda zardzewiałego metalu, na którą nikt nie zwracał uwagi, okazało się, że to starożytna maszyna licząca.

Nietypowa gruda trafiła do archiwum muzeum w Atenach, gdzie przeleżała zapomniana wiele miesięcy. W czasie oględzin z kruchego obiektu odpadł fragment rdzy ukazując kuratorowi muzeum cos na kształt mechanizmu składającego się wielu kół zębatych.

[ibimage==46573==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

Po dwudziestu latach badań w 1974 r  Derek J. de Solla z Uniwersytetu Yale, kóry badał też zdjęcia rentgenowskie obiektu, określił przeznaczenie tajemniczego przedmiotu. Okazało się, że jest to starożytna maszyna kalkulująca, przy której pomocy można przewidzieć  ruch ciał niebieskich. W roku 2006 zespół naukowców z uniwersytetów z Cardiff, Aten i Salonik przy współpracy ze specjalistami z firm X- Tek Systems i Hewlett-Packard dokonał kolejnych badań rozwiązując ostatecznie tajemnicę urządzenia.

[ibimage==46572==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

W czasie badań przy pomocy sprzętu fotograficznego dostarczonego przez HP udało się odczytać wszystkie 2000 znaków na płycie przedniej urządzenia (wczesniej znane było 1000 znaków) Firma X-Tek Systems dostarczyła  tomograf  komputerowy wielkości kiosku,  którym wykonano zdjęcia 3D w wysokiej rozdzielczości .Dzięki temu udało się ustalić, że mechanizm składa się z 37 kół zębatych oraz policzyć wszystkie zęby na kołach zębatych. Srednica kół zębatych wacha się od 1 do 17 cm. Koła napędzane były przez korbkę z boku urządzenia i poruszały kilka wskazówek na przednim panelu. Panel pokazywał ruch Słońca i Księżyca na tle zodiaku oraz używanego w Grecji kalendarza egipskiego, uwzględniając rok przestępny co cztery lata. Za pomocą cykli odkrytych przez Metona i Kallipposa panel pokazywał  fazy Księżyca. Tarcza z tyłu urządzenia pozwalała synchronizować kalendarz księżycowy ze słonecznym i przewidywać zaćmienia Słońca i Księżyca. Poprzez niewspółśrodkowe połączenia dwóch kół zębatych mechanizm mógł odtworzyć zgodnie z teorią Hipparcha nierównomierny ruch Księżyca na niebie. Mechanizm pozwalał też na przewidzenie wschodów i zachodów najważniejszych gwiazd a także pozycję pięciu znanych wtedy planet. 

[ibimage==46576==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

Starożytny pisarz Cycero pisał o istnieniu podobnych urządzeń mogących odtwarzać ruchy ciał niebieskich, jedno z takich urządzeń miał wykonać jego nauczyciel Posejdonis z Rodos żyjący w latach 130-50 p.n.e. Przypuszcza się, że mechanizm zbudowany został na Rodos które obok Aleksandrii było centrum skupiającym najlepszych astronomów starożytnego swiata. Najczęściej uważa się, że mechanizm zbudował Hipparch (190-120 p.n.e.)

[ibimage==46577==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

Odkrycie i przebadanie mechanizmu z Antikythery zrewidowało spojrzenie współczesnych na wiedzę i możliwości techniczne starożytnych Greków. Osiągnięcia starożytnych Greków popadły w zapomnienie w czasach rzymskich a jej szczątki zachowały się w dużo prymitywniejszych urządzeniach Arabów i Bizantyjczyków. Dopiero w czasach renesansu w Europie skonstruowano urządzenia na podobnym poziomie komplikacji.