Odkryto najstarszy budynek na Ziemi ma aż 23 tysiące lat!

Kamienny mur sprzed około 23 000 lat, odkryty w wejściu do jaskini Theopetra w Grecji, to świadectwo zadziwiającej pomysłowości przodków. Podczas gdy wielu wyobraża sobie pierwsze budowle jako elementy cywilizacji neolitycznej, to właśnie skromna konstrukcja kamienna okazała się być najstarszą znaną na Ziemi — i rzuca nowe światło na początki architektury ludzkiej.

Jaskinia Theopetra, położona w regionie Tesalii niedaleko Meteory, była zamieszkana przez tysiące lat — od środkowego paleolitu przez mezolit i neolit aż do czasów historycznych. badania archeologiczne prowadzone od lat 1987 ujawniły ciągłość zasiedlenia i głęboką stratygrafię wykopaliskową. Mur, który częściowo zasłaniał wejście do jaskini, zmniejszał otwór wejściowy o około dwie trzecie, pozostawiając jedynie szczelinę o szerokości około metra. Datowanie optyczne (OSL) osadzonych ziaren kwarcu w materiale budulcowym wskazało wiek konstrukcji na około 23 000 lat — zbieżny z ostatnim okresem zlodowacenia. 

Dlaczego ktoś w tamtych warunkach wzniósł mur? Gdy większość Europy spowijał lód, a klimat był ekstremalnie surowy, wejście do jaskini było bezpośrednim kanałem dla zimnych wiatrów i mroźnych podmuchów. Mur funkcjonował prawdopodobnie jako „bufor” – prosty sposób na ograniczenie napływu zimnego powietrza i stabilizację mikroklimatu wewnątrz schronienia. To raczej narzędzie przetrwania niż manifest architektoniczny, ale jego prostota nie umniejsza kunsztu wykonania. 

Odkrycie tego muru zmienia postrzeganie genezy budownictwa ludzkiego. Uznaje się go za najstarszą konstrukcję stworzoną przez człowieka — przynajmniej taką, której wiek można wiarygodnie określić. To stawia go przed wieloma kamiennymi kompleksami neolitu i epoki brązu, takimi jak Stonehenge czy piramidy egipskie.

Jaskinia Theopetra dostarcza też innych bezcennych reliktów — odcisków stóp dziecięcych, narzędzi krzemiennych, szczątków pożywienia, a także warstw osadów dokumentujących zmiany klimatyczne przez tysiąclecia. W samym murze kryje się opowieść nie tylko o przetrwaniu, ale o świadomym działaniu: ludzie dopasowywali swoją przestrzeń do wyzwań natury, mierząc się z lodem, wiatrem i mrokiem.

Co dalej? Wyzwania związane z interpretacją tego muru pozostają znaczne. Czy był wielokrotnie przebudowywany? Czy pełnił też inne funkcje? Jak wpływał na wybór przestrzeni zakwaterowania w obrębie jaskini? Prowadzone badania stratygrafii, analizy osadów i mikromorfologia mogą rzucić nowe światło na te pytania.

Ten kamienny mur z Theopetry to nie tylko historyczny rekord — to głos przeszłości, przypominający, że kreatywność i zdolność adaptacji towarzyszyły ludziom od najmłodszych etapów istnienia. Od pierwszych mileniów człowiek wznosił mury nie dla pokazów, lecz by zwyczajnie przeżyć zimę.

Źródła:
https://www.ancient-origins.net/ancient-places-europe/theopetra-cave-009739
https://en.wikipedia.org/wiki/Theopetra_Cave
https://www.thehistoryblog.com/archives/5398
https://greekcitytimes.com/2022/10/08/the-oldest-human-construction-on-earth-theopetra-cave/
https://www.ekathimerini.com/culture/144782/wall-discovered-in-central-greece-could-be-world-s-oldest/