Ostrogoci

Kategorie: 

public domain

Ostrogoci obok Wizygotów byli odłamem wielkiego plemienia Gotów, jednego z największych i najpotężniejszych plemion germańskich. Według legendy kilkanaście rodzin gockich pod przywództwem wodza Beriga opuściło swe pierwotne siedziby w krainie zwanej Skandza w dzisiejszej południowej Szwecji, i na trzech statkach odpłynęli na południe. Według jednej z teorii ta mała grupka osadników wysiadła na ląd w ujściu Odry do Bałtyku w I w.n.e.

 

Następnie kierują się na wschód w kierunku ujścia Wisły gdzie rozwijają kulturę zwaną dzisiaj wielbarską. W ujściu Wisły umieszcza się legendarną krainę Gothiskandzę nazwaną tak przez Gotów na pamiątkę opuszczonej ojczyzny. Kultura ta rozwija się dynamicznie i wkrótce Goci ruszają na południe wzdłuż Wisły, zasiedlając jednak tylko tereny niezamieszkane respektując stan posiadania ludności autochtonicznej. W II w.n.e. docierają na Podlasie. Tam według przekazu Jordanesa ich liczebność znacznie wzrosła, co zapewne było przyczyną dalszej wędrówki.

 

W III w.n.e. pod władzą wodza Filimera syna Gadariga piątego po Berigu przywódcy Gotów rozpoczął się trzeci etap wędrówki Gotów.  Plemię Gotów wraz z sojusznikami dotarło wzdłuż rzeki Dniestr nad brzegi Morza Czarnego gdzie ich osadnictwo pozostawiło ślady w postaci tak zwanej kultury czernichowskiej.

 

W IV w.n.e.  następuje rozłam na Ostrogotów czyli Gotów wschodnich zamieszkujących po wschodniej stronie rzeki Dniestr oraz Wizygotów zamieszkujących zachodni brzeg tej rzeki. Greutengowie to inna nazwa Ostrogotów spotykana czasami w literaturze co tłumaczy się dosłownie jako "ludzie stepu"

 

Ostrogotom nie dane było zaznać spokoju w nowym domu, a to za sprawą Hunów,  wojowniczych koczowników przybyłych ze wschodu na pontyjski step. Około roku 370 n.e. pierwszą ofiarą Hunów stali się Alanowie sarmacki lud zamieszkujący na północ od Kaukazu. Pokonani Alanowie zostali zmuszeni przez Hunów do przyłączenia się do nich i dostarczania kontyngentów wojskowych na następne wyprawy wojenne Hunów.

 

Pojawienie się Hunów na stepach pontyjskich wywołało swego rodzaju efekt domino, i rozpoczęło okres w historii Europy znany jako wielka wędrówka ludów. Naciskani przez Hunów i Alanów Ostrogoci i inne plemiona germańskie początkowo stanęły do walki w obronie swych siedzib. W 376 roku wódz Ostrogotów Hermanaryk popełnił samobójstwo nie będąc w stanie zapewnić bezpieczeństwa swym poddanym i znieść upokorzenia spowodowanego zależnością. Jego następca Witimeris zginął  w walce.

 

Po tych porażkach tak Ostrogoci jak i Wizygoci musieli się podporządkować Hunom choć ciągle rządzeni byli przez swojego króla. Taka dominacja nie odpowiadała Ostrogotom, którzy weszli w kontakt z królem Wizygotów Atanarykiem w celu rozpoczęcia zapewne wspólnego powstania. Hunowie jednak odkryli spisek i rozbili Wizygotów zanim ci zdążyli przyjść z pomocą Ostrogotom.

Po tej Klęsce Ostrogoci znikają na 80 lat z rzymskich kronik, biorąc zapewne udział w wyprawach wojennych Hunów na ziemie Rzymu.  Ostrogoci wybijają się na niepodległość wraz ze śmiercią Attyli i po pokonaniu synów Attyli w bitwie nad rzeką Nedao. Pojawiają się ponownie w Panonii a następnie Mezji jako "foederati" (sojusznicy) Rzymu.  Ostrogoci okazują się być niesfornym i nielojalnym sojusznikiem raz po raz zmieniającym strony, często pustosząc tereny Bizancjum. By powstrzymać te ataki Bizancjum często musiało płacić okup w złocie a zaległości prowokowały najazdy.

 

Pod rządami Teodoryka Wielkiego dochodzi do porozumienia z cesarzem Zenonem Izauryjczykiem w którym to porozumieniu Teodoryk zobowiązał się do zaprzestania najazdów na Bizancjum. Częścią porozumienia była zgoda Teodoryka na dokonanie najazdu na Italię, gdzie dowódca wojskowy Odoaker zdetronizował ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Agustulusa i obwołał się królem Italii.

 

Pomimo wierno poddańczych gestów jakie Odoaker wykonywał w kierunku Zenona Izauryjczyka (odesłał do Konstantynopola insygnia cesarskie) i uznania się za wasala cesarza wschodnorzymskiego. Zenon nie chciał uznać władzy Odoakera widząc na tronie w Italii swego protegowanego byłego cesarza zachodniorzymskiego Juliusza Neposa. Widząc niechęć Zenona Odoakr występuje w 482 roku otwarcie przeciw Bizancjum.

 

Propozycję najazdu na Italię miał złożyć Zenonowi sam Teodoryk. Zenon chcąc się pozbyć ze swego sąsiedztwa niesfornych Ostrogotów przystał na propozycję Teodoryka nadając mu tytuł konsula oraz uznaje go za syna i nadaje Ostrogotom prawo do osiedlenia się w Italii po pokonaniu Odoakra.

 

Wojna w Italii rozpoczęła się w 489 roku i trwała 4 lata. Z czego większość czasu Teodoryk poświęcił na bezskuteczne zdobywanie dobrze ufortyfikowanej Rawenny. W patowej sytuacji gdzie Teodoryk kontrolował większą część Iatalii ale bez Rawenny będącej de facto stolicą Italii Odoaker i Teodoryk doszli do porozumienia ustalając zasady współrządzenia. Kiedy Teodoryk został wpuszczony do Rawenny natychmiast powziął kroki w celu usunięcia konkurenta. 10 dni pózniej Odoaker został zamordowany wraz ze swoją rodziną i poplecznikami w czasie wspólnej z Teodorykiem uczty.

 

Teodoryk tak jak jego poprzednik Odoaker przybrał tytuł konsula i uznał zwierzchnią władzę cesarza wschodniorzymskiego. Faktycznie sprawował niezależne rządy choć podlegające wielu ograniczeniom. Choć Teodoryk mógł wydawać edykty nie miał prawa mianować konsulów bez uprzedniego zatwierdzenia ich kandydatur przez cesarza wschodniorzymskiego czy nadawać obywatelstwa rzymskiego, również jego germańscy poddani nie mogli zawierać związków małżeńskich z Rzymianami i Rzymiankami.

 

Pod rządami Teodoryka nastąpił okres odbudowy spustoszonej i wyludnionej przez najazdy Italii. Teodoryk zainicjował program odbudowy murów miejskich, akweduktów, łazni i innej infrastruktury. Reaktywował rozdawnictwo zboża biedocie rzymskiej, oraz popularne lecz niezwykle kosztowne igrzyska. Dbał także o sztukę i artystów. Teodoryk szybko porzucił skóry i futra tak popularne wśród barbarzyńców i ubierał się na rzymska modłę. Także jego dwór został zorganizowany rzymskim sposobem.

 

W nowym państwie zamieszkanym przez dwie nacje, które dzielił nie tylko język. Teodoryk dbał o tolerancję religijną co pozwoliło na utrzymanie względnego spokoju, pomiędzy Rzymianami którzy byli katolikami a germańskimi poddanymi którzy byli chrześcijanami ariańskimi.

 

Po śmierci Teodoryka w 526 roku państwo Ostrogotów w Italii wkroczyło w okres niepokojów i wojen, które ostatecznie doprowadziły do upadku władzy Ostrogotów w Italii. Następcą Teodoryka został jego małoletni wnuk Atalaryk, lecz faktyczną władzę jako regentka sprawowała w zastępstwie swego małoletniego syna Amalasunta.  Po śmierci Atalaryka starszyzna gocka wymogła na Amalasuncie poślubienie swego kuzyna, rządnego władzy Teodahada.

 

W 534 roku Amalasunta została uwięziona przez swego małżonka i wkrótce potem zamordowana. Cesarz wschodniorzymski Justynian Wielki uznał Teodahada za uzurpatora i wykorzystał to jako pretekst do rozpoczęcia wojny mającej na celu usunięcie władztwa Ostrogotów w Italii. Wojna trwała niemal 20 lat i wraz ze śmiercią ostatniego króla Ostrogotów Teji poległego w bitwie pod Wezuwiuszem zakończył się  okres królestwa Ostrogotów w Italii.

             Powyżej mauzoleum Teodoryka Wielkiego w Rawennie

Ostrogoci rozpłynęli się w masie ludności w Italii a ci którzy zbiegli za granicę zostali wchłonięci przez inne ludy germańskie na terenie Niemiec i Francji. W Italii zasilili Longobardów inny lud germański, który tocząc wojny z Bizancjum ustanowił swe własne królestwo w Italii, które przetrwało 200 lat i zostało pokonane przez Karola Wielkiego.

 

Jako ciekawostkę można podać, że niewielkie skupisko potomków Ostrogotów przetrwało na Krymie aż do XVIII wieku. w 1780 roku Arcybiskup Mochylewa Stanisław Bochusz Śestrzeńcewicz wizytujący Krym stwierdził ich obecność w wielu miejscowościach w południowo zachodniej części Krymu. Według arcybiskupa mieli się mocno wyróżniać wyglądem i mową na tle sąsiadów.

 

Ocena: 

5
Średnio: 5 (1 vote)

Skomentuj