Tabliczka Dispilio to rewolucja w historii pisma

Odkrycie tabliczki Dispilio w Grecji stanowi jedno z najbardziej fascynujących znalezisk archeologicznych ostatnich dekad, potencjalnie rewolucjonizując nasze rozumienie historii pisma. Ten niepozorny artefakt, wydobyty z wód jeziora Kastoria w 1993 roku przez zespół profesora Georgiosa Chourmouziadisa, może zmusić historyków do gruntownego przemyślenia chronologii rozwoju komunikacji pisemnej w dziejach ludzkości.

Tabliczka, datowana metodą radiowęglową na około 5260 rok p.n.e., jest o niemal dwa tysiące lat starsza niż najwcześniejsze znane przykłady pisma sumeryjskiego, które dotychczas uznawano za kolebkę pisemnej komunikacji. Wykonana z drewna i pokryta zagadkowymi symbolami przypominającymi późniejsze pismo linearne B, stanowi dowód na istnienie zaawansowanych systemów notacji w neolitycznej Europie.

Znaczenie tego odkrycia jest ogromne. Po pierwsze, podważa ono europocentryczny pogląd o zapożyczaniu alfabetów przez starożytne cywilizacje z Bliskiego Wschodu. Profesor Chourmouziadis sugeruje, że starożytni Grecy mogli rozwinąć własne systemy sylabiczne, niezależne od ideogramów kultur wschodnich. Po drugie, jeśli symbole na tabliczce rzeczywiście służyły do prowadzenia rozliczeń majątkowych, jak przypuszcza odkrywca, świadczyłoby to o istnieniu bardziej złożonych struktur społecznych i ekonomicznych w neolitycznych społecznościach europejskich niż dotychczas przyjmowano.

Tabliczka z Dispilio zmusza nas do ponownego przemyślenia tradycyjnych narracji o ewolucji pisma jako procesu liniowego. Zamiast tego możemy mieć do czynienia z równoległym rozwojem różnych systemów zapisu w różnych częściach świata, które ewoluowały niezależnie od siebie, odpowiadając na lokalne potrzeby kultur je tworzących.

Choć badania nad znaczeniem symboli na tabliczce trwają, już teraz możemy stwierdzić, że to znalezisko otwiera nowe horyzonty w naszym rozumieniu wczesnych cywilizacji. Sugeruje, że zdolność do abstrakcyjnego myślenia i potrzeba utrwalania informacji pojawiły się wcześniej i w szerszym zakresie geograficznym, niż dotychczas sądziliśmy.

Tabliczka Dispilio nie jest jedynie ciekawostką archeologiczną – to potencjalny klucz do nowego rozdziału w badaniach nad początkami ludzkiej komunikacji pisemnej, zmuszający nas do przewartościowania dotychczasowej wiedzy o historii ludzkiej cywilizacji.