Państwo Samona, czyli najstarsze państwo Słowian

Kategorie: 

Public domain

Samon władający od 623 r do 658 lub 661 r był królem Słowian, założycielem pierwszego udokumentowanego bytu państwowego i politycznego Słowian znanego dzis jako Państwo Samona lub Imperium Samona.

 

Jako, że własne pismo pojawiło się w kulturze Słowian w IX w nie istnieją słowiańskie źródła pisane informujące o interesujących nas wydarzeniach z czasów panowania Samona. Głównym zródłem informacji o Samonie i jego państwie jest frankijska kronika z VII w  „Historia Francorum” napisana przez kronikarza Fredegara (imię nadano anonimowemu pisarzowi później).

 

W przeszłości wielu historyków i badaczy kwestionowało autorstwo i rzetelność Fredegara. Jednak dziś kroniki Fredegara są powszechnie  uznane jako rzetelne źródło informacji napisane przez jednego autora. W świecie naukowym nie akceptuje się twierdzenia, że Fredegar był świadkiem opisywanych przez siebie wydarzeń. Pewne natomiast jest, że miał dostęp do dokumentów odnoszących się do Samona i jego państwa a także do naocznych świadków.

 

Jak donosi kronika Fredegara Samon był frankijskim kupcem, który prawdopodobnie prowadził również sprzedaż broni. Po raz pierwszy pojawia się na kartach historii w 623 roku w „ czterdziestym roku panowania Chlotara” Państwo Samona rozciągało się  na terytoriach takich współczesnych państw jak Czechy, Słowacja, zachodnie Węgry wschodnia Austria i Słowenia.

 

Słowiański wojownik z VII wieku

 

Za centrum państwa uznaje się Morawy z, których rozpoczęła się ekspansja na sąsiednie terytoria zamieszkane przez Słowian. Głównym przeciwnikiem a innym razem niewygodnym sojusznikiem Słowian, w tym okresie byli Awarowie rządzeni przez kagana Bajana I (562-602) pod, którego rządami kaganat awarski w Panonii  przeżywał szczyt potęgi.

 

Awarowie będący multietnicznym konglomeratem  koczowniczych ludów stepowych (w większości należących do wielkiej rodziny ludów tureckich) zdołali podporządkować sobie rozdrobnione plemiona słowiańskie. Narzucili im wiele niewygodnych powinności takich jak płacenie trybutu,  dostarczanie posiłków wojskowych na łupieżcze wyprawy na tereny Bizancjum i Franków czy dostarczanie produktów rolnych i furażu dla koni na których opierała się ich armia.

 

Obok pasożytniczej eksploatacji materialnej, Awarowie spędzali zimowe miesiące posród Słowian. Jak pisze Fredegar Awarowie sypiali z  żonami i córkami Słowian. Słowianie nie mogli dłużej znieść tak upokarzającej zależności i powstali przeciw swym ciemiężcom. Opresja musiała być naprawdę ciężka skoro w językach Słowian którzy zetknęli się z Awarami nazwa Abar znaczyło tyle samo co olbrzym, gigant.

 

Po śmierci wodza Awarów Bajana I w 602 roku sytuacja zaczęła powoli dojrzewać ku temu by podjąć próbę rebelii. Awarowie którzy przez całe panowanie Bajana I przeprowadzali łupieżcze najazdy na Bizancjum. Znaleźli się po śmierci Bajana pod ogromną presją ze strony Bizancjum, które przeszło do ofensywy wypierając Awarów w kierunku Panonii.

 

Z kroniki Fredegara wiemy, że  połowie lat dwudziestych VII wieku Samon zorganizował Słowian i będąc utalentowanym wodzem poprowadził Słowian do wielu zwycięstw nad Awarami zrzucając tym samym zależność. Nie jest pewne czy powstanie Słowian pod wodzą Samona  miało miejsce przed wielkim acz nieudanym oblężeniem Konstantynopola przez Awarów i Słowian z 626 roku czy też po nim. Bardziej prawdopodobne jest przypuszczenie, że Słowianie wykorzystując porażkę i osłabienie Awarów po klęsce pod murami Konstantynopola zdołali wybić się do niezależności.

 

Sukcesy Samona przyczyniły się zapewne do ruchów migracyjnych posród Słowian. W tym czasie dochodzi do przemieszczenia się Serbów/Surbiów z Łużyc na Bałkany a także przodków obecnych Chorwatów, Białych Chorwatów zamieszkujących do tej pory na terenach południowej Małopolski.

W celu umocnienia swego państwa Samon zawiera sojusz z księciem Serbów Derwanem, którego obecność u boku Samona jest udokumentowana w bitwie pod Wogastisburgiem w której Słowianie zadali dotkliwą klęskę Frankom. Niezależne państwo Słowian było nie na rękę nie tylko Awarom ale i germańskim Frankom, którzy szukali powodu do rozpoczęcia wojny.

 

Pretekstem stał się napad rabunkowy na dużą frankijską karawanę kupiecką w którym zamordowani zostali kupcy. Król Franków Dagobert I wysłał do Samona swego posła Sychariusza, Samon odmówił przyjęcia posła. Sychariusz nie dawał za wygraną i jak podaje Fredegar przebrał się w strój typowy dla Słowian i wmieszał się w tłum zgromadzony na wiecu przed Samonem.

 

Tam  wyszedł na przód i przekazał żądanie króla Dagoberta o wydanie sprawców napadu i morderstwa a także wypłaty odszkodowań i złożenia hołdu Dagobertowi. Samon odpowiedział, że owszem sprawcy będą ukarani ale po procesie w jego państwie. A co do złożenia hołdy domagał się od Dagoberta gwarancji przymierza. Na takie żądanie Sychariusz odparł arogancko, że

 

„nie jest możliwe, aby chrześcijanie i słudzy Boży zawierali przyjazń z psami”

 

Po odrzuceniu żądań Dagobert zawarł sojusz z  Alemanami i Longobardami którzy zaatakowali Słowian samodzielnie, odnosząc sukces i porywając wielu jeńców. Duża armia Franków uderzyła także samodzielnie lecz po trwającej trzy dni bitwie pod Wogastisburgiem została doszczętnie rozbita i uszła w popłochu z placu boju.

 

Następnie Samon dokonał serii niszczących ataków na tereny German. Ingerując nawet w wewnętrzne wojny Franków stając po stronie księcia Turyngii Radulfa. Po tych sukcesach granice Państwa Samona zostały zabezpieczone na kolejne 18 lat panowania Samona aż do jego śmierci.

 

Samon skonsolidował zjednoczone przez siebie plemiona słowiańskie nie tylko poprzez własną charyzmatyczną osobę ale też poprzez małżeństwa z córkami  liderów plemiennych. Z kronik Fredegara wiemy, że poslubił przynajmniej 12 kobiet z którymi miał 22 synów i 15 córek. Niestety żaden z synów Samona nie odziedziczył władzy po swym ojcu. Pokazuje to, że w systemie politycznym Słowian władza nie była dziedziczna a była nadawana na podstawie osobistych przymiotów kandydata jego zasług i sukcesów. Widocznie jego synowie nie wyróżniali się niczym szczególnym i Państwo Samona umarło razem z nim w 658 lub 661 roku.

 

Według jednej z hipotez Państwo Samona po rozpadzie przetrwało w szczątkowej formie na Morawach które były centrum federacji słowiańskiej pod wodzą Samona. Jego kontynuacją po prawie 150 latach miało być Państwo wielkomorawskie powstałe z początkiem IX wieku.

 

XVII wieczny czeski dziejopis Tomas Pesina podaje listę władców wielkomorawskich z datami ich panowania poczynając od Samo 623-658 docierając poprzez sześciu innych do Mojmira I 820/842 lub 846, pierwszego historycznego władcy wielkomorawskiego. Niestety Pesina nie podaje źródeł swej wiedzy i z tego powodów jego zapiski nie są traktowane poważnie w swiecie naukowym.

 

Inną bardziej przekonującą  tezą są malowidła z rotundy w Znojmie. Rotunda została wybudowana w okresie wielkomorawskim 820-907 lub najpóźniej w 1134 r za panowania Konrada II. Na ścianach rotundy znajdują się malowidła przedstawiające 24 władców wielkomorawskich i czeskich. Poczet rozpoczyna Zamo czyli Samon po nim jest trzech innych władców których nie da się zidentyfikować z powodu uszkodzeń malowideł sciennych, po nich następuje wspomniany Mojmir I. Sugeruje to, że w XII wieku średniowieczne elity czeskie uznawały Państwo Samona i Państwo wielkomorawskie za kontynuację rządzoną przez nie przerwaną linię władców. 

 

 

 

Ocena: 

5
Średnio: 5 (1 vote)

Skomentuj